Thị trấn nằm trầm mặc bên dòng Đà Giang từ hơn 1300 năm trước. Đến đây du khách sẽ cảm nhận sự thân thiện dễ mến của người dân trong trấn. Phượng Hoàng cổ trấn còn lưu giữ nhiều thành quách, gia trang, văn miếu, đền chùa… điều này khiến cho trấn cổ trở thành một một bảo tàng sống về văn hóa các dân tộc.
Theo tư liệu ghi chép, từ triều Đường, những năm 686, trấn Phượng Hoàng được xây dựng, rồi đến thời Minh – Thanh (giai đoạn 1368 – 1644) nhanh chóng trở thành một trung tâm chính trị, văn hóa, quân sự lớn. Phượng Hoàng Cổ Trấn là nơi sinh sống chủ yếu của người Miêu, người Thổ Gia và người Hán. Toàn bộ những kiến trúc cổ của trấn Phượng Hoàng còn giữ lại cho đến nay đa phần đều là công trình xây dựng từ thời nhà Thanh (1644-1911), do người Hán cùng người Miêu hoàn thành.
Nơi cổ trấn mênh mông màu xanh sông nước, người dân thường mang quần áo ra giặt giũ ở dọc hai bên dòng Đà Giang. Người ta giặt quần áo bằng cách dùng chày đập. Tiếng đập nhịp nhàng vang lên bên bờ kè đá rêu phong, giữa không gian tĩnh mịch vào những buổi sớm mờ hơi sương như điệu nhạc vui tai, khoan thai, lúc trầm lúc bổng. Chút phong vị Trung Hoa truyền thống vẫn hiện hữu trong dòng chảy thời gian bất tận.
Con sông Đà Giang là môi trường sinh sống của vô vàn các loài tảo, rêu khác nhau, khiến dòng nước biến thành màu xanh lục. Nếu đứng từ trên cao nhìn xuống, Đà Giang như một người thiếu nữ thả dáng theo con phố cổ kính, đôi bờ được nối liền bởi những cây cầu gỗ xinh xinh, thanh mảnh.
Khách đi qua Phượng Hoàng cổ trấn đến Trương Gia Giới hòa mình vào khung cảnh hùng vĩ với những ngọn núi cao, vách đá dựng đứng như cột trụ trời. Bãi đá thiên nhiên thẳng tắp như năm ngón tay Phật tổ giam cầm Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký. Không nơi nào trên thế giới có một bãi đá núi thẳng đứng với số lượng nhiều và độ cao như vậy, khiến con người không khỏi choáng ngợp và cảm phục trước sức mạnh thiên nhiên vĩ đại.
Có lẽ trước đó nữa tôi rất ấn tượng về Phượng Hoàng Cổ Trấn qua những bài viết trên báo, nhất là các dòng sau: “Mình bước chân xuống những bậc thang thì được xuôi dòng trên con sông Đà Giang chảy ngang Phượng Hoàng trấn. Sự êm ả và mạnh mẽ cứ đan xen lấy nhau. Cảm giác như lạc vào một thế giới chỉ thấy trong những cuốn phim Trung Quốc ngày xưa. Con người, bản sắc, cảnh vật, công trình và khách du lịch – mọi thứ cứ đẹp như cái kết của bộ phim tuyệt vời nhất mà mình từng xem vậy.” – Thiện Bảo
Hãy một lần đến Phượng Hoàng cổ trấn để cảm nghiệm một chốn bồng lai còn sót lại nơi cõi trần.
